Thuyết Trình & Kể Chuyện Trong Khởi Nghiệp

Vì con người kết nối bằng cảm xúc, không phải bằng số liệu. Một câu chuyện hay giúp nhà đầu tư và khách hàng hiểu được "tại sao" bạn làm điều này, vấn đề bạn giải quyết lớn như thế nào, và tầm nhìn của bạn là gì. Số liệu chứng minh bạn thông minh, nhưng câu chuyện mới khiến người ta tin tưởng và đi theo bạn.

Là một bài giới thiệu cực ngắn gọn về startup của bạn, đủ để trình bày trong khoảng thời gian đi chung thang máy (khoảng 30-60 giây). Nó cần trả lời súc tích các câu hỏi: Bạn là ai? Bạn làm gì? Cho ai? Tại sao điều đó lại quan trọng?

Thường bao gồm 10-12 slide chính: 1. Vấn đề (Problem), 2. Giải pháp (Solution), 3. Sản phẩm (Product), 4. Quy mô thị trường (Market Size), 5. Mô hình kinh doanh (Business Model), 6. Lợi thế cạnh tranh (Competitive Advantage), 7. Đội ngũ (Team), 8. Bằng chứng (Traction), 9. Kế hoạch tương lai (Roadmap), 10. Lời kêu gọi (The Ask).

Hãy bắt đầu bằng một câu chuyện cá nhân hoặc một thống kê gây sốc để làm cho vấn đề trở nên gần gũi và nghiêm trọng. Hãy cho thấy "nỗi đau" của khách hàng hiện tại lớn như thế nào và các giải pháp hiện có đang thất bại ra sao. Làm cho nhà đầu tư cảm nhận được sự cấp bách của vấn đề.

Cực kỳ quan trọng, đặc biệt là ở giai đoạn đầu. Nhiều nhà đầu tư cho rằng họ "đầu tư vào con người, không phải vào ý tưởng". Slide này cần cho thấy tại sao đội ngũ của bạn là những người duy nhất trên thế giới có thể giải quyết vấn đề này thành công. Hãy nêu bật kinh nghiệm, đam mê và sự gắn kết của các thành viên.

Là slide cuối cùng nơi bạn nói rõ bạn cần gì. Cụ thể: bạn muốn huy động bao nhiêu tiền (ví dụ: 5 tỷ VNĐ) và bạn sẽ dùng số tiền đó để làm gì trong 12-18 tháng tới (ví dụ: 40% cho phát triển sản phẩm, 40% cho marketing, 20% cho vận hành). Sự rõ ràng thể hiện bạn đã có kế hoạch cụ thể.

Hãy sử dụng mô hình TAM-SAM-SOM. TAM (Total Addressable Market) là tổng thị trường. SAM (Serviceable Available Market) là thị trường bạn có thể phục vụ. SOM (Serviceable Obtainable Market) là thị trường bạn thực tế có thể chiếm được trong vài năm tới. Điều này cho thấy bạn hiểu thị trường và có một kế hoạch thực tế.

Đừng chỉ nói "chúng tôi là người đầu tiên" hoặc "sản phẩm của chúng tôi tốt hơn". Hãy tập trung vào những lợi thế khó sao chép (unfair advantages), ví dụ như: hiệu ứng mạng lưới, công nghệ độc quyền, dữ liệu độc quyền, thương hiệu mạnh, hoặc một đội ngũ siêu sao. Đó là "hào sâu" bảo vệ lâu đài của bạn.

1. Nói quá nhiều về tính năng, quá ít về lợi ích. 2. Đưa ra những dự báo tài chính phi thực tế. 3. Chê bai đối thủ cạnh tranh một cách thiếu chuyên nghiệp. 4. Dùng quá nhiều thuật ngữ khó hiểu. 5. Bài pitch quá dài và nhiều chữ. 6. Không lắng nghe câu hỏi của nhà đầu tư.

Không hề. Kỹ năng pitching là kỹ năng bán hàng, và bạn phải "bán" hàng ngày. Bạn pitch cho khách hàng để họ mua sản phẩm, pitch cho nhân tài để họ gia nhập công ty, pitch cho đối tác để họ hợp tác. Mọi nhà sáng lập đều phải là một người kể chuyện giỏi.